ایده‌ی برگزاری کنگره اسپرانتو در ایران حداقل از سال ۱۳۷۵ در دستور کار انجمن بوده است. ایده اولیه برای برگزاری کنگره جهانی جوانان در ایران بود که با توجه به شرایط نامطلوب داخلی طرح برگزاری آن در کشور همسایه ترکیه با مدیریت سازمان جوانان اسپرانتودان ایران و همکاری تنی چند از اسپرانتودانان ترکیه‌ای و مقیم ترکیه دنبال شد اما به نتیجه مطلوبی نرسید. فاز دوم مطالعه و پیگیری ایده، در کشورهای همسایه آذربایجان و ارمنستان بود که باز هم به نتیجه مطلوبی نرسید. در فاز بعدی ایده برگزاری کنگره منطقه‌ای بود که اولین همایش منطقه‌ای در سال ۱۳۸۰ در کشور آذربایجان برگزار شد اما منجر به برگزاری همایش دوم و تداوم آن نشد. هر چند تلاش‌هایی برای برگزاری همایش اسپرانتویی همچنان در دستور کار قرار داشتند اما هر کدام به دلایل گوناگونی به نتیجه نرسیدند.
در سال ۱۳۸۳ همایشی منطقه‌ای به پیشنهاد انجمن اسپرانتوی ایران در کشور ارمنستان به خوبی برگزار شد اما بازهم نتیجه مطلوب حاصل نشد. با توجه به برگزاری همایش‌های پیشین، به پیشنهاد کمیسیون شمال آفریقا و خاورمیانه انجمن جهانی اسپرانتو ایده برگزاری همایش منطقه‌ای خاورمیانه شکل گرفت که از سال ۱۳۸۷ به‌صورت مداوم برگزار می‌شود اما برگزاری همایش بین‌المللی اسپرانتویی در ایران محقق نشد.
در سال ۱۳۸۷ انجمن اسپرانتوی ایران تصمیم به برگزاری کنگره ملی اسپرانتوی ایران گرفت و تاریخ برگزاری آن را هم ۲۸ مرداد ماه ۱۳۸۸ اعلام عمومی کرد اما وقایع ناگوار و آشوب سال ۱۳۸۸ باعث شد تا انجمن از برگزاری کنگره اعلام شده، صرف‌نظر کند و بدین ترتیب گام اول در برگزاری کنگره اعلام شده ناکام ماند. سرانجام اولین کنگره ملی انجمن اسپرانتوی ایران در تاریخ چهارم فروردین ماه ۱۳۹۳ با تلاش و همت گروهی اعضای انجمن اسپرانتوی ایران با حمیت، مدیریت و مسئولیت مهندسحمزه شفیعی با موفقیت برگزار شد.
نشان کنگره اسپرانتوی ایران
طراح محمود میربزرگی